Świadczenia pieniężne wypłacane pracownikom szkół niebędącym nauczycielami
Samorządowe zasady
Przepisy według których są ustalane i wypłacane niektóre świadczenia pieniężne pracownikom szkół niebędącym nauczycielami, znajdziemy tylko w przepisach samorządowych. Gdzie ich szukać?
Zasady i wysokość dodatku stażowego, gratyfikacji jubileuszowej i odprawy emerytalnej określa ustawa o pracownikach samorządowych i rozporządzenie Rady Ministrów. Przypomnijmy, że podstawowymi przepisami, które określają status zawodowy, w tym wynagrodzenia, są:
- Ustawa z 8 marca 1990r. samorządzie gminnym (Dz. U. nr 142, poz. 1591 z 2001 r., z późn. zm.);
- Ustawa z 21listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych ( Dz. U. nr 223 poz. 1458z 2008r.);
- Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych ( Dz. U. nr 50 poz. 398/ z 2009 r.).
Niestety. Przepisy określające dane świadczenie czasami się „przenikają” : zasadę ustala rozporządzenie, a już wysokość świadczenia ustala ustawa o pracownikach samorządowych. Dlatego czasami pracownicy szkoły są zdezorientowani. W sposób przestępny te zasady powinny być zawarte w regulaminie pracy. Poniżej przedstawiamy najważniejsze ze świadczeń.
Dodatek z wieloletnią pracę
Zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych dodatek za wieloletnią pracę przysługuje po pięciu latach pracy w wysokości wynoszącej 5 proc. Miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1 proc. Za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20 proc. Miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
W myśl § 7 rozporządzenia Rady Ministrów dodatek wypłacany jest w terminie wypłaty wynagrodzenia:
- począwszy od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym pracownik nabył prawo do dodatku lub wyższej stawki dodatku, jeżeli nabycie prawa nastąpiło w ciągu miesiąca;
- za dany miesiąc, jeżeli nabycie prawa do dodatku lub wyższej stawki dodatku nastąpiło pierwszego dnia miesiąca.
Dodatek za wieloletnią prace wypłacany jest pracownikowi za dni, za które otrzymuje wynagrodzenie, oraz za dni nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby albo konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które otrzymuje z tego tytułu zasiłek z ubezpieczenia społecznego.
Jeżeli praca w szkole jest dodatkowym zatrudnieniem, do okresu dodatkowego zatrudnienia nie zaliczają się okresy zatrudnienia podstawowego.
Warto wiedzieć!
Orzeczenia Sądu Najwyższego w zakresie odpraw emerytalno- rentowych
- uchwała Sądu z Najwyższego z 7 stycznia 2000 r., sygn. II ZP 18/99
Nauczycielowi, który przeszedł na rentę po rozwiązaniu umowy o pracę, odprawa przysługuje także wtedy, gdy stał się niezdolny do pracy wskutek choroby, stwierdzonej w czasie zatrudnienia- jeśli po nieprzerywanym okresie pobierania zasiłku chorobowego została mu przyznana renta już po rozwiązaniu stosunku pracy. W takiej sytuacji należy uznać, że pracownik w istocie przeszedł na rentę z tytułu niezdolności do pracy bezpośrednio po ustaniu zatrudnienia.
- wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 1994r., sygn. IPRN 10/94
Prawo do odprawy emerytalnej ( rentowej ) będzie miał również nauczyciel, który złożył wniosek o przejście na emeryturę w czasie nieprzerwanego pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu stosunku pracy, a prawa do emerytury nabył bezpośrednio po wyczerpaniu okresu zasiłkowego.
- Uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 4 czerwca 1991 r., sygn, I PZP 17/91
Odprawa przysługuje nauczycielowi, który wypowiedział stosunek pracy i uzyskał rentę w związku z chorobą, która rozpoczęła się przed upływem okresu wypowiedzenia i trwała nieprzerwanie do chwili wyczerpania okresu zasiłkowego.
- wyrok Sądu Najwyższego z 28 lipca 1999 r., sygn. I PKN 174/99
Przepis art.92§ 1 K. p. wiąże prawo do doprawy emerytalnej z ustaniem, nie zaś z rozwiązaniem stosunku pracy. Wygaśnięcie stosunku pracy wskutek upływu czasu, na jaki zawarto umowę o pracę, nie wyklucza jego związku z przejściem na emeryturę.
- uchwała Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r., sygn. III ZP 24/01
Kontynuowanie nauczycielskiego zatrudnienia połączone z pobieraniem emerytury nauczycielskiej nie pozbawia prawa do odprawy pieniężnej przewidzianej w art. 87 ust. 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r.- Karta Nauczyciela ( jednolity tekst: Dz. U. z 1997 r. nr 56, poz.357 ze zm. ), nauczyciela, którego stosunek pracy wygasł z upływem okresu pozostawiania w stanie nieczynnym i przejścia na emeryturę, jeżeli wcześniej nie skorzystał on z uprawnienia do tej odprawy.
- wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 2001 r., sygn. I PKN 565/00
Nabycie przez nauczyciela mianowanego prawa do odprawy emerytalnej nie wyłącza uzyskania przez niego odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych leżących po stronie szkoły ( art. 87 oraz art. 20 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. KN ).
- wyrok Sądu Najwyższego z 2 października 2008 r., sygn I PK 54/08
( … )
4 Karta Nauczyciela nie zawiera uregulowań, które ograniczałyby prawo nauczyciela mianowanego do odprawy emerytalnej lub rentowej w sytuacji, gdy nauczyciel zwolniony w trybie art. 20 ust. 1 KN wystąpi z wnioskiem o przejście na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy i zostanie stwierdzone przez organ rentowy, że spełnia warunki uprawniające do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Oznacz to, że w takiej sytuacji nauczycielowi mianowanemu przysługuje zarówno odprawa przewidziana w art. 20 ust. 2, jak i odprawa emerytalna lub rentowa określona w art. 87 KN.
- wyrok Sądu Najwyższego z 9 grudnia 1999 r., sygn. I PKN 408/99
Pracownik, który rozwiązał umowę o pracę w związku z przejściem na rentę rodzinną, nie nabywa prawa do odprawy rentowej na podstawie art. 92 k. p.
- wyrok Sądu Najwyższego z 26 lipca 2012 r., sygn. I PK 24/12
Przesłankami nabycia prawa do odprawy rentowej są rozwiązanie stosunku pracy, przyznanie prawa do renty i związek funkcjonalny między nimi. Przyznanie prawa do renty może nastąpić po pewnym czasie od ustania stosunku pracy, byle między nimi występował związek funkcjonalny. Prawo do odprawy powstaje w chwili spełniania wszystkich jego przesłanek, a więc w dacie przyznania prawa do renty, jeżeli następuje to po pewnym czasie od rozwiązania stosunku pracy.
- wyrok Sądu Najwyższego z 6 maja 2003 r., sygn. I PK 257/02
Odprawa emerytalna nie przysługuje nauczycielowi przechodzącemu na świadczenie przedemerytalne
Nagroda jubileuszowa
Zgodnie z art. 38. Ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych, nagroda jubileuszowa przysługuje w wysokości:
- 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 20 latach pracy
- 100 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 25 latach pracy;
- 150 proc. wynagrodzenia miesięcznego- po 30 latach pracy;
- 200 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 35 latach pracy;
- 300 proc. wynagrodzenia miesięcznego- po 40 latach pracy;
- 400 proc. wynagrodzenia miesięcznego- po 45 latach pracy.
Zgodnie z § 8 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracownik nabywa prawa do nagrody jubileuszowej w dniu, w którym upływa okres uprawniający do tej nagrody. Wypłaca się ją niezwłocznie, z urzędu, czyli na wniosek pracodawcy, a nie pracownika. O tej gratyfikacji musi pamiętać pracodawca. Pracownik może o niej przypomnieć, ale nie występuje z wnioskiem.
Podstawą obliczania nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące w dniu nabycia prawa do nagrody lub przysługujące w dniu jej wypłaty, jednak pod warunkiem, że jest to dla pracownika korzystniejsze.
Jeżeli pracownik nabył prawa do nagrody, kiedy był zatrudniony w innym wymiarze czasu pracy niż w dniu jej wypłaty, podstawę obliczania nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące zainteresowanemu w dniu nabycia prawa do gratyfikacji.
W związku z przejściem na emeryturę, na podstawie §8 ust. 8 rozporządzenia Rady Ministrów, wcześniejsza nagroda jubileuszowa przysługuje pracownikowi, któremu do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy, nagrodę tę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy.
Jednorazowa odprawa
Na podstawie § 9 rozporządzenie Rady Ministrów pracownikowi przychodzącemu na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy wypłaca się jednorazowo odprawę w dniu ustania stosunku pracy. Jej wysokość określa art. 38 ust. 3 ustawy o pracownikach samorządowych:
- po 10 latach pracy- dwumiesięczne wynagrodzenie;
- po 15 latach- trzymiesięczne wynagrodzenie;
- po 20 latach- sześciomiesięczne wynagrodzenie.