NAUCZYCIELSKIE ŚWIADCZENIA KOMPENSACYJNE

wykorzystano – informacje z ZUS – 2013
artykuł Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne z 27.11.2012 Karoliny Woźniczko
artykuł – Głos Nauczycielski

1. Osoby uprawnione do uzyskania świadczenia
Zgodnie z art. 3 ustawy, prawo
do świadczenia kompensacyjnego przysługuje nauczycielom, zatrudnionym w:
1. publicznych i niepublicznych przedszkolach,
2. szkołach publicznych i szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych,
3. publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego
i placówkach, o których mowa w art. 2 pkt 5 i 7 Ustawy o systemie Oświaty,
do których należą:
młodzieżowe ośrodki wychowawcze;
młodzieżowe ośrodki socjoterapii;
specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze;
specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania;
ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo w stopniu głębokim oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki;
placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.
Ważne:
świadczenia tego nie będą mogli nabyć nauczyciele zatrudnieni w szkołach niepublicznych, które nie posiadają uprawnień szkoły publicznej,
jeśli nauczyciel po ustaniu stosunku pracy, a przed zgłoszeniem wniosku podjął inne zatrudnienie lub działalność, nie nabywa prawa do świadczenia kompensacyjnego.
Oznacza to, że świadczenie kompensacyjne może uzyskać nauczyciel, który po rozwiązaniu stosunku pracy na stanowisku nauczyciela zawartego z jedną z tych jednostek aż do czasu zgłoszenia wniosku o to świadczenie nie wykonywał żadnego zatrudnienia lub działalności.
2. Warunki nabycia świadczenia
Warunki nabycia świadczenia zostały uregulowane w art. 4 Ustawy. Zgodnie z nim, świadczenie będzie przysługiwało tylko nauczycielom, którzy łącznie (a więc spełnione muszą zostać wszystkie przesłanki) spełnili poniższe warunki.
2.1. Osiągnięcie odpowiedniego wieku
Pierwszy z wymogów dotyczy osiągnięcia przez nauczyciela odpowiedniego wieku. Jak widać wymagany minimalny wiek ulega progresywnemu zwiększaniu wraz z upływem czasu, ustalając tym samym wyższy pułap wiekowy dla osób, które będą chciały skorzystać ze świadczenia po 2014 r.
Ponieważ prawo do świadczenia ustaje z dniem poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury, podejmując decyzję o korzystaniu z tych świadczeń należy mieć również na uwadze wzrastający stopniowo od początku 2013 r. powszechny wiek emerytalny. Jego wydłużenie może stanowić zachętę dla wielu osób do ewentualnego skorzystania ze świadczenia kompensacyjnego, aby wcześniej zakończyć swoją karierę zawodową, np. w przypadku pogarszającego się stanu zdrowia, utrudniającego pełnienie obowiązków nauczycielskich.
2.2. Osiągnięcie odpowiedniego okresu składkowego i nieskładkowego
Ustawa w art. 4 ust. 1 pkt 2 stawia wymóg osiągnięcia przez nauczyciela zainteresowanego świadczeniem kompensacyjnym:
1. 30-letniego okresu składkowego
i nieskładkowego,
2. z czego co najmniej 20 lat powinno przypadać na okres wykonywania pracy w charakterze nauczyciela w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć w:
a) publicznych i niepublicznych przedszkolach
b) szkołach publicznych i szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych,
c) publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego
i placówkach, o których mowa w art. 2 pkt 5 i 7 Ust. o Syst. Ośw. , do których należą:
młodzieżowe ośrodki wychowawcze;
młodzieżowe ośrodki socjoterapii;
specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze;
specjalne ośrodki wychowawcze
dla dzieci i młodzieży wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania;
ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo w stopniu głębokim oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki;
placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.
Przez okresy składkowe i nieskładkowe należy rozumieć okresy z art. 6 i 7 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Okresy te nauczyciel musi oczywiście odpowiednio udokumentować.
Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach za okresy składkowe uważa się także przypadające przed 15.11.1991 r. wybrane okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne, albo za które nie było obowiązku opłacania takiej składki.
Do ogólnego stażu pracy wlicza się także okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 ustawy o emeryturach i rentach. Należy jednak pamiętać o zasadzie wynikającej z art. 5 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, zgodnie z którą przy ustalaniu prawa do emerytury
(w tym przypadku prawa do świadczenia kompensacyjnego) okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.
Ważne: Obliczając ogólny staż pracy nie uwzględniamy, w przeciwieństwie
do nauczycielskiej emerytury bez względu na wiek, tzw. okresów rolnych,
o których mowa w art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
2.3. Rozwiązanie stosunku pracy
Ostatni warunek nabycia nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego wiąże się z obowiązkiem rozwiązania stosunku pracy, w którym znajduje się nauczyciel. Został on zawarty w art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy. Co do zasady wymagane jest, aby do rozwiązania stosunku pracy łączącego nauczyciela ze szkołą doszło z jego inicjatywy (w wyniku złożonego wypowiedzenia, bądź na mocy porozumienia stron, z którym wystąpił nauczyciel). Wyjątkowo, świadczenie może zostać również przyznane nauczycielowi, który spełniając warunek wieku i stażu pracy zostanie zwolniony w sytuacji:
1. całkowitej, bądź częściowej likwidacji zatrudniającej go szkoły,
2. takimi zmianami organizacyjnymi, które skutkują zmniejszeniem liczby oddziałów w szkole, lub taką zmianą planu nauczania, która uniemożliwia dalsze zatrudnianie nauczyciela
w pełnym wymiarze zajęć,
3. upływu 6-miesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym
(art. 20 ust. 5c KN),
4. odmowy podjęcia przez nauczyciela pracy, w momencie gdy znajdował się w stanie spoczynku (art. 20 ust. 8 KN).
Mamy tu zatem do czynienia z sytuacją analogiczną, jak w przypadku określonym w art. 88 ust. 1a KN. W praktyce przyjmuje się, że spełnienie warunku rozwiązania stosunku pracy na wniosek nauczyciela planującego skorzystać z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego nastąpi również w sytuacji:
1. złożenia przez nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania wniosku o rozwiązanie stosunku pracy – art. 23 ust. 1 pkt 1 KN,
2. rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron – jeżeli z wnioskiem
o jego rozwiązanie wystąpił nauczyciel,
a okoliczność ta została dodatkowo wskazana w świadectwie pracy – art. 23 ust. 4 pkt 1 oraz art. 27 ust. 3 KN,
3. rozwiązania stosunku pracy z końcem roku szkolnego, po upływie
3-miesięcznego okresu wypowiedzenia – art. 27 ust. 1 KN.
Ważne:
W sytuacji, gdy nauczyciela łączy ze szkołami kilka stosunków pracy wymagane jest rozwiązanie wszystkich takich stosunków pracy, niezależnie od ich charakteru (mianowanie, umowa o pracę), a także wymiaru czasu pracy.
W przypadku natomiast, gdy nauczyciel znajduje się w kilku stosunkach pracy, lecz część z nich została zawarta w podmiotami z poza systemu oświaty, prawo do świadczenia kompensacyjnego zostanie nabyte, jeżeli stosunek pracy z tymi podmiotami zostanie rozwiązany najpóźniej w dniu rozwiązania stosunku pracy ze szkołą lub placówką, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy.

3. Powstanie i ustanie prawa do świadczenia
Zgodnie z art. 7 ustawy, prawo do świadczenia powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Jeżeli mimo spełnienia warunków nauczyciel pobiera zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne, prawo do świadczenia powstanie dopiero z dniem zaprzestania tego zasiłku lub świadczenia. Prawo do świadczenia ustaje z kolei z dniem:
1. poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury, która jest ustalona decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego;
2. poprzedzającym dzień osiągnięcia przez uprawnionego wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli uprawniony nie ma prawa do emerytury ustalonego decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego, określonego w odrębnych przepisach
3.śmierci uprawnionego.

4. Złożenie wniosku
W celu uzyskania świadczenia, nauczyciel jest zobowiązany do złożenia odpowiedniego wniosku ZUS Rp-12 do właściwego oddziału lub inspektoratu ZUS. Do wniosku powinny zostać także dołączone niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia dokumenty:
1. kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (druk ZUS Rp-6) ,
2. zaświadczenia pracodawców (świadectwa pracy) bądź inne dokumenty właściwych organów, urzędów czy organizacji – potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe w Polsce,
3. zaświadczenia pracodawców (świadectwa pracy) potwierdzające wykonywanie pracy w jednostkach oświatowych.
W przypadku, gdy wnioskodawca nie ma ustalonego jeszcze kapitału początkowego, do wniosku należy dodatkowo dołączyć wymagane do ustalenia wysokości tego kapitału zaświadczenia o wysokości wynagrodzenia, osiąganego w latach wskazanych do ustalenia podstawy wymiaru tego kapitału przypadających do 31.12.1998 r.
Wniosek o świadczenie kompensacyjne nie musi być złożony w tym samym roku, w którym uprawniony do niego nauczyciel osiągnie wymagany prawem wiek. Może on zostać złożony również później, aż do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Jednakże nauczyciele, którzy do końca 2032 r. nie osiągną wymaganego wieku (59 lat dla kobiet i 64 lat dla mężczyzn) nie będą mogli skorzystać ze świadczenia kompensacyjnego – pozostanie im wyłącznie prawo do emerytury po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego. Z drugiej strony, ZUS umożliwia skorzystanie ze świadczenia kompensacyjnego również tym nauczycielom, którzy wiek 55 lat osiągnęli jeszcze przed 2009 r., od którego można było najwcześniej uzyskać prawo do świadczenia.

5. Zawieszenie świadczenia
Świadczenie kompensacyjne może ulec, lub ulegnie zawieszeniu w przypadku, gdy pobierający je nauczyciel podejmie pracę. Stanie się tak w dwóch przypadkach. Zawieszenie bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu ma miejsce w sytuacji, gdy uprawniony podejmie pracę w charakterze nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego w jednostkach, o których mowa w art. 1 KN. W przypadku, gdy uprawniony do świadczenia kompensacyjnego uzyskuje przychód z tytułu innej pracy, albo prowadzenia działalności
oraz z pobieranych zasiłków (chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, wyrównawczego), świadczenia rehabilitacyjnego
i wyrównawczego, dodatku wyrównawczego, a także wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłaconego na podstawie przepisów art. 92 KP, świadczenie kompensacyjne ulega:
1. zawieszeniu – jeżeli przychód wynosi kwotę wyższą niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy – ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS;
2. zmniejszeniu – jeżeli przychód wynosi kwotę przekraczającą 70% w.w. przeciętnego wynagrodzenia, nie wyższą niż 130% tego wynagrodzenia.
Podobną zasadę stosuje się, gdy uprawniony do świadczenia wykonuje pracę w jednostkach, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1, 4, 5 KN – lecz nie w przypadkach uzasadniających objęcie przepisami KN.
Ważne:
Osoba uprawniona do świadczenia kompensacyjnego oraz do renty, uposażenia w stanie spoczynku, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub innego świadczenia o charakterze rentowym, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, może pobierać tylko jedno świadczenie – wyższe lub wybrane przez siebie. podstawa prawna: Ustawa z 22 maja 2009 r. o Nauczyciel­skich Świadczeniach Kompensacyjnych (Dz.U. nr 97, poz. 800 ze zm.)
6. Wysokość świadczenia
Świadczenie kompensacyjne przysługuje w wysokości ustalonej zgodnie z art. 5 ustawy. Jego wysokość ustalana jest na takich samych zasadach, jak wysokość emerytury pomostowej. Świadczenie to stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury, ustalonej w sposób określony w art. 25 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat, ustalone według obowiązujących w dniu zgłoszenia wniosku o przyznanie świadczenia tablic średniego trwania życia, o których mowa w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W przypadku uprawnionych, będących członkami OFE, przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury dla celów ustalenia wysokości świadczenia kompensacyjnego, składki na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowane na jego koncie w ZUS, zwiększa się przez pomnożenie wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22. Kwota świadczenia kompensacyjnego nie może być również niższa niż kwota najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Podlega ono również waloryzacji, na zasadach i w terminach przewidzianych dla waloryzacji świadczeń w art. 88, art. 89 i art. 93 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Przepisy nie przewidują jednak możliwości ponownego ustalenia wysokości świadczenia kompensacyjnego z tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym już po jego przyznaniu.

Fotogaleria

Struktura Oddziału

Uprawnienia Zarządu Oddziału

Copyright 2012 ZNP. Wszelkie prawa zastrzeżone. | Obsługa ciasteczek w serwisach ZNP